Αστροφυσική για βιαστικούς νέους, του Νιλ ντεΓκράς Τάισον

“Αποφάσισα να γίνω αστροφυσικός όταν ήμουν εννιά χρονών. Τη θυμάμαι τη βραδιά. Ο ουρανός ήταν γεμάτος αστέρια. Ήταν εκεί η Μικρή και η Μεγάλη Άρκτος. Ο Δίας και ο Κρόνος. Ένας μετεωρίτης πέρασε κοντά στον ορίζοντα, ενώ έβλεπα κάτι σαν σύννεφο να κινείται αργά στον ουράνιο θόλο. Μόνο που δεν ήταν σύννεφο. Εκείνη την ώρα έβλεπα τη γειτονιά μας μέσα στο σύμπαν, τον γαλαξία Μίλκι Γουέι, μια περιοχή του διαστήματος διάσπαρτη με εκατό δισεκατομμύρια άστρα. Σχεδόν μία ώρα χάζευα γεμάτος δέος και θαυμασμό όλη αυτή τη δράση. Έπειτα τα φώτα ξανάναψαν και βρέθηκα καθισμένος στο πλανητάριο του Αμερικανικού Μουσείου Φυσικής Ιστορίας.
Είχα μόλις παρακολουθήσει μια προβολή, αυτό όμως δεν μείωνε την εντύπωση που μου είχε κάνει. Την ίδια βραδιά, κατάλαβα τι ήθελα να γίνω μεγαλώνοντας. Θα γινόμουν αστροφυσικός”.

Κοιτάξτε πόσο μαγικά ξεκινά -είναι η πρώτη σελίδα του βιβλίου- ο συγγραφέας το ταξίδι που επιδιώκει να μας προσφέρει. Με μια καθοριστική παιδική ανάμνηση. Εκείνη που τον όρισε ως προς τον προσανατολισμό του. Αλλά εδώ η ανάμνηση είναι πασπαλισμένη με μαγεία. Όχι οποιαδήποτε. Εκείνη που υπάρχει πάνω από τα κεφάλια όλων μας. “Τόσα άστρα κι εγώ να λιμοκτονώ”.

Υπάρχει πάνω από τα κεφάλια όλων μας αλλά εμείς αδιαφορούμε, θεωρώντας ότι όλο το ενδιαφέρον του κόσμου βρίσκεται στο χώμα που πατάμε και στο μπόι μας. Το έχω γράψει και θα το ξαναπώ: είναι από τις πιο σπουδαίες ενασχολήσεις να μάθουν τα παιδιά να κοιτούν τον ουρανό, ειδικά τον νυχτερινό. Να ταξιδεύουν, να εντοπίζουν άστρα και σχήματα και αστερισμούς και αστρικές συμμαχίες, να δίνουν δικά τους ονόματα, να υιοθετούν αστέρια, να φτιάχνουν ιστορίες, να αναζητούν μετά πληροφορίες. Είναι ένα άπειρο πέπλο γνώσης, φαντασίας και πραγματικής μαγείας. Γιατί μαθαίνεις να ονειρεύεσαι, μαθαίνεις να κοιτάς και να παρατηρείς όσα υπάρχουν, γνωρίζεσαι με τα υλικά από τα οποία είσαι φτιαγμένος κι εσύ, τη σκόνη των άστρων.

Ο Neil deGrasse Tyson παίρνει το μπεστ σέλερ του Αστροφυσική για βιαστικούς και το προσαρμόζει για παιδιά και εφήβους (και λίγο πιο πάνω καλύπτει με άνεση). Φέρνει μπροστά στα μάτια των παιδιών το σύμπαν που συχνά αγνοούν, τους αποκαλύπτει εύληπτα το θαυμαστό τους πυρήνα και απαντά σε μεγάλα ερωτήματα σπάζοντας τη γνώση σε μικρά μέρη, γνωρίζοντας τη φύση των σημερινών προεφήβων και εφήβων που συχνά διαβάζουν λίγο, στα πεταχτά ή προσδοκούν γρήγορη γνώση σε σύντομο χρόνο ανάγνωσης. Ε, καλύπτονται παραδειγματικά και αυτοί από το βιβλίο του Neil deGrasse Tyson.

Μπορείς να καρφώσεις σε μπασκέτα στον Άρη; Δηλαδή τι θα συμβεί πηδώντας να το κάνεις; Τι είναι ύλη, αντιύλη, σκοτεινή ύλη και πώς μπορείς να φτιάξεις τη δική σου ξεκινώντας με κουάρκ και λεπτόνια; Τι δουλειά κάνουν τα 118 γνωστά στοιχεία στη Γη; Μπορείς να επικοινωνήσεις με έναν εξωγήινο και πώς θα του φαινόταν η γη αν ερχόταν προς τα εδώ; Πώς δουλεύουν οι νόμοι της φύσης γύρω μας; Τι είναι οι σκουληκότρυπες και τι συνδέουν μέσα στο διάστημα; Ποιος είναι ο γαλαξίας Μίλκι Γουέι; Πώς μπορείς να γίνεις ντετέκτιβ του σύμπαντος; Τι διαφορά έχουν τα άστρα από τα σουπερνόβα; Πόσο σημαντική είναι η άγνοια για έναν επιστήμονα; Ποιος είναι ο φονιάς των άστρων και ποιος ήταν ο εξολοθρευτής των δεινοσαύρων; Γιατί ο Άγιος Βασίλης θα έπρεπε να κάνει διακοπές στον Ισημερινό; Τι σημαίνει να έχεις «συμπαντική οπτική» για τα πράγματα;

Είναι πολλά εκείνα που θέτει, προβληματίζει και απαντά ο συγγραφέας. Και τα χειρίζεται απλά και κατανοητά για όλους, δίχως να χάνεται η γοητεία του άπιαστου. Σημαντικός παράγοντας το χιούμορ, ο τρόπος με τον οποίο έχει γραφτεί το βιβλίο και όχι μόνο δεν είναι βαρύ, ακαδημαϊκό, δύσβατο για τους αναγνώστες αλλά διαβάζεται πολύ ευχάριστα, παρέχοντας πολλή γνώση.

Περιέχει αρκετές φωτογραφίες, σχέδια και πίνακες για να γίνονται κατανοητά κάποια πιο απαιτητικά πεδία.

Μια εξαιρετική εισαγωγή σε αυτό που θα έπρεπε να κοιτάζουμε όλοι κάποια βράδια. Τον κόσμο πάνω από το κεφάλι μας, εκεί που συμβαίνουν σπουδαία πράγματα που αγνοούμε.