Δάσκαλος, συγγραφέας, πρόεδρος του Κύκλου Παιδικού Βιβλίου, εθελοντής συνεργάτης της ΕΨΥΠΕ η οποία τον ανακήρυξε και Αγγελιαφόρο Ψυχικής Υγείας στα σχολεία είναι μερικές μόνο από τις ιδιότητες του προσώπου του κυριακάτικου αφιερώματος του elniplex. Στη κουβέντα που κάναμε, γνωρίσαμε και τον άνθρωπο: προσιτό, άμεσο, επικοινωνιακό, που δεν διστάζει να εκφραστεί και να τοποθετηθεί για θέματα που αφορούν στο βιβλίο, την εκπαίδευση, τον πολιτισμό, ο,τι υπηρετεί δηλαδή με συνέπεια και αγάπη πάνω από 20 χρόνια. Το ELNIPLEX με ιδιαίτερη χαρά, φιλοξενεί σήμερα τον Βαγγέλη Ηλιόπουλο.
Συνέντευξη στη Μαίρη Μπιρμπίλη
Ας ξεκινήσουμε όπως αρχίζουν και τα παραμύθια: once upon a time…Ή μήπως
γυρίσαμε πολύ πίσω;
Όχι, καθόλου! Για μένα το κάθε κομμάτι που γράφω δεν έχει χρόνο, είναι άχρονο, Μπορεί να πιάσω ένα κείμενο δεκαετίας και να γράφω τη συνέχεια ή μπορεί να διορθώσω ένα κείμενο που το είχα γράψει πριν πέντε χρόνια και δεν το είχα εκδώσει. Δεν υπάρχει χρόνος για μένα στα κείμενα. Από τη στιγμή που βγήκε η περιπέτεια της ζαρωμένης κάλτσας, το 1995 δηλαδή και μετά, δεν έχω την αίσθηση του χρόνου. Γιατί υπάρχει αυτός ο χρόνος ο πραγματικός, ο δικός μας, και ο χρόνος των παραμυθιών που είναι άχρονος και με αυτόν πάντα πηγαίνω. Βέβαια αυτό δεν είναι πάντα καλό γιατί ας πούμε στα εφηβικά μου αργώ πάρα πολύ. Δεν είμαι ο συγγραφέας που θα βγάζω κάθε χρόνο ένα εφηβικό βιβλίο. Είμαι ο συγγραφέας που βγάζω κάθε πέντε χρόνια ένα εφηβικό. Αλλά έτσι είναι, δεν μπορώ να το παραβιάσω αυτό.
Το θεωρείτε δυσκολότερο από το παιδικό, λόγω της ηλικίας στην οποία απευθύνεται;
Είναι η ηλικία, είναι άλλη η πλοκή που πρέπει να βάλεις σε ένα μυθιστόρημα από ο,τι σε μια μικρή ιστορία, είναι η πολύ μεγάλη ευθύνη του να απευθύνεσαι σε νέους και γενικώς σπαταλάω τόση ενέργεια γι αυτό, που χρειάζομαι την αντίστοιχη για να ξαναγεμίσω μπαταρίες και να συνθέσω κάτι, γιατί δεν θέλω να γράψω κάτι απλοϊκό.
Αυτό που γράφω τώρα κι ελπίζω να βγει του χρόνου το έχω αλλάξει τέσσερις φορές προσθέτοντας καινούρια στοιχεία. Βέβαια όσο καθυστερείς κάτι, όλο και προσθέτεις καινούρια πράγματα, αλλά νομίζω ότι δεν έχω λόγο να βιαστώ και να μη βγει στην καλύτερη μορφή που θα μπορούσα.
Θέλετε να μοιραστείτε μαζί μας το θέμα του;
Το θέμα του είναι ο Β’ Παγκόσμιος από μια σκοπιά σημερινή. Δηλαδή τι θα γινόταν αν ένα σημερινό παιδί βρεθεί στον Β’ Παγκόσμιο. Οπότε εκεί καταλαβαίνετε πρέπει να πατάω σε δύο πράγματα. Το ένα είναι να μπορώ να εκφράσω το σημερινό παιδί, το οποίο μέσα στην πενταετία που το γράφω έχει αλλάξει, άρα εγώ πρέπει να προσαρμοστώ. Όταν καταπιάνεσαι με την επικαιρότητα, έχεις αυτό το θέμα. Το ξύπνημα της φράουλας που είναι το πρώτο μου εφηβικό είναι λίγο vintage πια γιατί μιλάει για μια γενιά που δεν είχε κινητά. Είναι μια άλλη εποχή. Μπορεί να ερωτεύονται και σήμερα έτσι, αλλά υπάρχει και η τεχνολογία στη μέση. Και επίσης το άλλο δύσκολο που κάνω με αυτό που γράφω τώρα, για το οποίο σας μιλούσα, είναι ότι θέλω να αποτυπώσω γεγονότα που δεν θέλω να είναι αληθινά, αλλά θέλω να είναι τουλάχιστον αληθοφανή. Οπότε χρειάστηκε να πάρω συνεντεύξεις, να διαβάσω-βέβαια ήμουν τυχερός γιατί βρέθηκαν άνθρωποι οι οποίοι χωρίς να το επιδιώξω, μου έδιναν στοιχεία λες και ήξεραν τι γράφω, ενώ δεν ήξεραν! Είμαι λίγο τυχερός σε αυτό! Αλλά παρόλα αυτά δεν μπορώ όλο αυτό να το κάνω μέσα σε έξι μήνες. Δηλαδή όταν ακούω ότι γράφουν εφηβικά σε έξι μήνες, από τη μια απορώ και από την άλλη τα βάζω με το εαυτό μου λίγο… αλλά εγώ δεν μπορώ!
Ας ξαναγυρίσουμε λίγο πίσω για να μιλήσουμε για την Ζαρωμένη Κάλτσα που αναζητά το ταίρι της.
Είναι ουσιαστικά το πρώτο μου βιβλίο…
Ένα βιβλίο που αρχικά το απέρριψε ο πρώτος Εκδοτικός Οίκος στον οποίο απευθυνθήκατε, λέγοντας ότι δεν εκδίδει κάλτσες, αλλά όταν τελικά εκδόθηκε από τις Εκδόσεις Δελφίνι, αγαπήθηκε και βραβεύτηκε!
Ναι! Και όλοι οι νέοι πρέπει να έχουν υπομονή. Δε σημαίνει τίποτα η απόρριψη ενός κειμένου, δεδομένου ότι έχει και άλλα κριτήρια, δεν είναι μόνο το λογοτεχνικό. Οι εκδόσεις Λωτός τότε είχαν εκδώσει κι ένα βιβλίο που λεγόταν «Τα ροζ παπουτσάκια» και μου είπαν ότι δεν γίνεται… πρώτα τα ροζ παπουτσάκια, μετά οι κάλτσες. Βέβαια, ενώ αυτό το γεγονός ήταν κάτι συνηθισμένο, για μένα ήταν κάτι πρωτόγνωρο. Δηλαδή εγώ έπαθα πανικό, έτρεξα και το πήρα το βιβλίο, διάβασα για να δω αν έχει σχέση με το δικό μου –ευτυχώς δεν είχε καμία σχέση- αναστατώθηκα, πήρα τηλέφωνο φίλους μου συγγραφείς. Ήταν κάτι πρωτόγνωρο για μένα και το ζω τώρα με τους μαθητές μου στη Δημιουργική Γραφή που βιώνουν ανάλογες εμπειρίες και γελάω γιατί πραγματικά μια απόρριψη, δυο απορρίψεις, τρεις απορρίψεις δεν σημαίνουν τίποτα, ως προς τη λογοτεχνικότητα βέβαια. Μετά συνάντησα τον Πέτρο τον Σταθάτο που δεν είναι στη ζωή πια, από τις Εκδόσεις Δελφίνι, που ήταν ένας άνθρωπος που είχε το ταλέντο να ανακαλύπτει σημαντικά κείμενα άγνωστων συγγραφέων. Πολλοί ξεκινήσαμε εκείνη την εποχή από το Πέτρο. Και πραγματικά όταν βγήκε αγαπήθηκε και είχε μεγάλη επιτυχία και ακόμα και σήμερα πολλοί μου μιλούν γι αυτό. Που ήταν ένα κείμενο που εγώ ουσιαστικά το έγραψα για τη γυναίκα μου -δεν ήταν γυναίκα μου τότε αλλά δεν έχει καμία σημασία- όταν ήμουν πολύ ερωτευμένος τέλος πάντων. Γιατί νομίζω ότι κανείς τότε γράφει αυθεντικά κείμενα, όχι όταν τα γράφει κατά παραγγελία, αλλά όταν γράφει για τον εαυτό του. Γράφει γιατί του συμβαίνει κάτι και θέλει να το εκφράσει μέσα από ένα κείμενο. Ο εκδότης αυτό το κείμενο το κατέταξε στην κατηγορία παραμύθια για παιδιά. Εγώ το έγραψα για τη Γεωργία, δεν έχει σημασία όμως αυτό, ούτε αφορά κανέναν το γιατί το γράφω εγώ…
Όχι, ο κάθε αναγνώστης ταυτίζεται για τους δικούς του λόγους.
Ακριβώς! Όπως με ρωτούν πολλές φορές γιατί έγραψα τον Τριγωνοψαρούλη, δεν έχει σημασία. Για τον Τριγωνοψαρούλη τα δεκαεπτά αυτά χρόνια, έχω ακούσει τις πιο απίθανες εκδοχές του ποιος είναι: είναι αλβανάκι, είναι παιδί με ειδικές ανάγκες, είναι Μουσουλμανάκι, είναι Ινδός, είναι παιδί με κινητικά προβλήματα, είναι παιδί με μαθησιακές δυσκολίες, με Asperger… όλα τα έχω ακούσει! Δεν έχει σημασία εγώ για ποιον το έγραψα, σημασία έχει ο καθένας που το διαβάζει, το νόημα που δίνει με βάση αυτό που καταλαβαίνει. Και αυτό είναι και η επιτυχία ενός κειμένου.
Θέλετε να μιλήσουμε τώρα για τον Τριγωνοψαρούλη; Έλεγα να τον αφήσουμε για το τέλος.
Α! Δεν έχω πρόβλημα, έτσι κι αλλιώς…
Θα μπει στην κουβέντα από μόνος του!
Ναι! Διεκδικεί από μόνος του!
Έχετε πει παλιότερα ότι ήσασταν ένα τυχερό παιδί γιατί μεγαλώσατε σε ένα σπίτι με κήπο και βιβλία.
Ναι, είναι πραγματικότητα αυτό! Είχα γονείς που έδιναν μεγάλη σημασία στην Τέχνη, στα ταξίδια, στο να περνάμε καλά. Όχι στο να κάνουν περιουσία…καλύτερα, έτσι όπως είναι τα πράγματα σήμερα πια. Οπότε είχα ερεθίσματα πάρα πολλά και νομίζω ότι όλα βγήκαν σε έναν ανύποπτο χρόνο. Δηλαδή στο σχολείο δεν το είχαν καταλάβει. Το μόνο που συνειδητοποιούσαν στο σχολείο ήταν ότι μου ήταν πάρα πολύ δύσκολο να μπω στη φόρμα. Δηλαδή μου λέγανε θα το γράψεις αυτό έτσι κι εγώ το έγραφα και λίγο αλλιώς. Μέχρι εκεί νομίζω, αλλά αυτό δεν νομίζω ότι το κατάλαβαν ως ταλέντο. Μάλλον το κατάλαβαν ως αντίδραση.
Δεν είχε δηλαδή κανένας δάσκαλος καταλάβει την κλίση σας;
Νομίζω όχι! Παρόλο που έγραφα από εκείνα τα χρόνια. Έχω δηλαδή ένα ημερολόγιο, το happy days που δεν είναι ημερολόγιο γραμμικό, δηλαδή δεν πάει μέρα τη μέρα. Πάει λίγο μπρος πίσω. Βέβαια διαβάζοντάς το τώρα το συνειδητοποιώ, αλλά τότε δεν ήξερα τι έκανα, δεν ήξερα τις θεωρίες γραφής. Γενικά είμαι και λίγο κλειστός σε αντίθεση με αυτό που φαίνεται προς τα έξω, οπότε μάλλον κι εγώ φταίω, γιατί δεν το είχα δείξει και σε κανέναν. Ήταν ένα καθαρά δικό μου κομμάτι. Πάρα πολλοί, πολύ δικοί μου άνθρωποι, είδαν ξαφνικά ένα βιβλίο μου στο βιβλιοπωλείο.
Εννοείτε ότι δεν ήξεραν καν…
Δεν ήξεραν τίποτα, όχι! Ούτε οι γονείς μου, ούτε οι φίλοι μου… πολύ λίγοι άνθρωποι ήξεραν… μετρημένοι στα δάχτυλα του ενός χεριού! Οπότε είναι ίσως και λίγο δικό μου θέμα, το πώς έγραφα και γιατί έγραφα.
Τώρα που είστε εσείς δάσκαλος, έχει τύχει να έχετε κάποιον μαθητή που να έχετε πει ναι αυτός πραγματικά έχει ταλέντο!
Ναι, ναι, ναι! Και τους προωθώ! Αλλά ξέρετε τώρα είναι και μια άλλη εποχή. Δηλαδή ξέρουμε ότι αυτό που μας ζητούσαν στην έκθεση ήταν ένα πράγμα κατασκευή κι ότι λογοτεχνία δεν είναι αυτό! Εκείνη την εποχή δεν ήταν ξεκάθαρο. Εκείνη την εποχή ήταν πολύ μπερδεμένο το αν κανείς γράφει καλές εκθέσεις και είναι και ορθογραφημένες … γιατί συν τοις άλλοις ήμουν και ανορθόγραφος. Μέχρι το Λύκειο που μέσω των αρχαίων συνειδητοποίησα γιατί γράφεται κάθε λέξη έτσι. Στο Δημοτικό υπέφερα και υπέφεραν και οι δάσκαλοι μαζί μου! Γιατί ήθελα πάντα ένα γιατί δεν ήμουν οπτικός τύπος. Άρα λοιπόν είναι μια άλλη εποχή. Τώρα ξέρουμε πια ότι κάποιος μπορεί να είναι ταλέντο και να έχει δυσλεξία, ας πούμε, κι αυτό όχι μόνο δεν αποκλείεται, αλλά είναι και πολύ πιθανό. Αλλά αυτό είναι μια γνώση των εκπαιδευτικών από το 1985-90 και μετά. Εκείνη την εποχή δεν ήταν τόσο ξεκάθαρο αυτό και για πολλούς ήταν μια έκπληξη. Αλλά γενικώς εμένα μου αρέσουν οι εκπλήξεις.
Ωραία! Αλλά το γεγονός ότι ζούμε σε μια εποχή που τα παιδιά μεγαλώνουν όχι μόνο σε σπίτια χωρίς κήπους και βιβλία, αλλά και σε σχολεία χωρίς κήπους και βιβλία πως το σχολιάζετε;
Αυτό είναι ένα μεγάλο θέμα πραγματικά! Δηλαδή και η επαφή με τη φύση, η ενέργεια που παίρνει κανείς από τη φύση, η ζωή κοντά στη φύση, αλλά και ο πλούτος που κρύβουν τα βιβλία δεν μπορούν να συγκριθούν με το ipad. Δεν είμαι τεχνοφοβικός, απλώς δεν έχω δει και πολλά παιδιά να διαβάζουν στο ipad ένα παραμύθι. Θα μου άρεσε, δεν θα με ενοχλούσε, θα χαιρόμουν. Αν ήταν να διαβάσει ένα παιδί τον Μικρό Πρίγκιπα δεν θα με πείραζε αν το διαβάζει στο χαρτί ή στην οθόνη, αλλά δεν έχω δει παιδιά να το διαβάζουν στην οθόνη. Άρα είναι μια στερημένη γενιά ως προς αυτό, άρα δεν τα έχει όλα τελικά. Ξέρετε ταξιδεύοντας, κυρίως με τα Οικολογήματα, συναντούσα παιδιά που έλεγαν ότι δεν έχουν δει ποτέ κότσυφα, γεγονός που μου κάνει εμένα εντύπωση που μεγάλωσα σε έναν κήπο που κυκλοφορούσαν πουλιά, ερπετά και ζώα. Παιδιά που μέσα από τον Τριγωνοψαρούλη μου λένε το σκουμπρί και το φαγκρί είναι φανταστικά ή υπάρχουνε; Δηλαδή μπερδεύουν τον Μαυρολέπια με το φαγκρί ας πούμε. Κι εγώ φταίω σε αυτό γιατί τα όντα της φαντασίας μου και αυτά της πραγματικότητας τα ανακατεύω. Εξ αιτίας αυτού κόντεψα να τρελάνω και την Κινέζα μεταφράστρια, η οποία κόντευε να χτυπάει το κεφάλι της στο τοίχο γιατί δεν καταλάβαινε… εκεί που έψαχνε ας πούμε στο λεξικό το φαγκρί, μετά δεν φανταζόταν ότι τον Τηγανοψαρούλη δεν πρέπει να τον ψάχνει στο λεξικό! Κόντευε να αυτοκτονήσει (γέλια)! Το ίδιο και τα παιδιά, μπερδεύονται. Πάντως τα παιδιά είναι πολύ μακριά από όλο αυτό, το κομμάτι της φύσης, παρόλο που είναι απαραίτητο συστατικό. Δε μπορεί ο άνθρωπος να ζει μακριά από τη φύση.
Ας μείνουμε στα παιδιά και την εκπαίδευση, δεδομένου ότι είστε εκπαιδευτικός. Έχετε πει παλιότερα ότι η εκπαίδευση είναι το όπλο για το αύριο…
Αν το έλεγα σήμερα θα έλεγα “οι εκπαιδευτικοί”, γιατί δεν πιστεύω στην εκπαίδευση, πιστεύω στους εκπαιδευτικούς. Δηλαδή θεωρώ ότι υπάρχουν άνθρωποι που κάτω από τις πιο απίθανες συνθήκες, δύσκολες και αντίξοες έχουν το μεράκι και μπορούν να κάνουν θαύματα. Και το έχω βιώσει γιατί σε όλη αυτή η εμπειρία που έχω ως συγγραφέας που πηγαίνει στα σχολεία, έχω συναντήσει απίθανους ανθρώπους, που θα μπορούσαν να είναι πολύ καλοί μου φίλοι. Θαυμάζω το έργο τους. Κι είναι ένα κομμάτι αυτό που δεν ξέρω αν το παίρνει χαμπάρι και κανείς, ακόμα και οι ίδιοι οι γονείς δεν ξέρω αν το παίρνουν χαμπάρι. Το βλέπουν στα παιδιά τους αλλά δεν ξέρω αν το αξιολογούν. Και βέβαια την άλλη τη χρονιά μπορεί να τους τύχει κάποιος που δεν κάνει τίποτα από όλα αυτά, αλλά δεν έχει σημασία. Αυτός που έχει βάλει το μπόλι δεν θα πάει χαμένο!
Μόλις είπατε τη μαγική λέξη: Αξιολόγηση. Πείτε μου την άποψή σας για την αξιολόγηση, όχι ως έννοια, αλλά με τον τρόπο που πλασαρίστηκε από τον μαθηματικό τύπο του Υπουργείου.
Κοιτάξτε, εγώ γενικώς έχω λίγο μπερδεμένες απόψεις κι επειδή δουλεύω σε ιδιωτικό σχολείο, όπου η αξιολόγηση είναι καθημερινή γιατί ο γονιός δεν θα πληρώνει για να έχει το παιδί του σε ένα σχολείο που δεν είναι καλό, θεωρώ ότι σε όλα τα συστήματα υπάρχει αξιολόγηση, αλλά δεν έχω πεισθεί καθόλου στη διαδικασία και στο ποιοι θα αξιολογήσουν ποιους. Γιατί θα μπορούσαμε κι εμείς να αξιολογούμε τους προϊσταμένους, τους διευθυντές και τους υπουργούς. Έτσι δεν είναι; Δηλαδή εγώ θα ήθελα να ξεκινήσουμε έτσι. Κι από την εμπειρία μου. γιατί το συζήτησα πάρα πολύ σε επισκέψεις σε ξένα πανεπιστήμια, και οι φοιτητές αξιολογούν τους καθηγητές τους. Και μάλιστα είναι και πάρα πολύ σημαντική κρίση. Δεν εννοώ να τους αξιολογούν με βάση αν ανήκουν στην ίδια κομματική οργάνωση. Να τους αξιολογούν ως προς το μάθημα. Γιατί για εμάς όλα αυτά ήταν μια μεγάλη παρεξήγηση την προηγούμενη δεκαετία. Έχω λοιπόν μεγάλα ερωτηματικά ως προς την αξιολόγηση και φοβάμαι ότι αυτοί οι άνθρωποι που σας έλεγα, οι πολύ δημιουργικοί, δεν θα τους πάρει χαμπάρι αυτή η αξιολόγηση αυτού του τύπου. Εμένα μου έτυχε και με Διευθυντές ξέρετε αυτό. Ήξερα σχολεία που έκαναν πολύ ωραία πράγματα, για παράδειγμα το 19ο Ν. Ιωνίας- το οποίο σχεδόν με είχε υιοθετήσει- το οποίο έβγαζε εφημερίδα, είχε βιβλιοθήκη, με το που άλλαξε ο Διευθυντής, έφυγαν και πέντε-έξι συνάδελφοι, αυτό το σχολείο χάθηκε από τον χάρτη, που όλοι οι συγγραφείς λέγαμε μεταξύ μας ότι είναι το καταπληκτικότερο! Φοβάμαι δηλαδή ότι η αξιολόγηση που μπορεί να εξετάζει τα τυπικά στοιχεία και προσόντα, χάνει την ουσία. Εκεί έχω μεγάλα ερωτηματικά αλλά θα δείξει το πράγμα. Επίσης έχω την άλλη απορία την οποία τη διατύπωσα και χθες στο facebook. Όταν κάποιος είναι διευθυντής δεν είναι δυνατόν να αξιολογηθεί από το μηδέν. Τον αξιολογείς για το έργο του την περίοδο που ήταν διευθυντής, αφού έγινε διευθυντής, άρα όταν έφτασε εκεί. Αυτό το έχω δει να συμβαίνει και στην Κύπρο. Αφού έφτασε κι έγινε διευθυντής, γιατί πρέπει να μπει στη διαδικασία από την αφετηρία; Θα έπρεπε κανονικά να αξιολογηθεί και βέβαια να αξιολογηθεί από όλη τη μονάδα του, για το κομμάτι που ήταν διευθυντής και για το σχολείο το οποίο διεύθυνε, κατά πόσο το άλλαξε, το ανέπτυξε…
Για το έργο κατά τη διάρκεια της θητείας του.
Ακριβώς! Δηλαδή θα γυρίζουμε πάλι να εξετάζουμε αν έχει διδακτορικό; Το είπαμε πριν τέσσερα χρόνια αυτό! Η αλήθεια είναι ότι όλα αυτά είναι τόσο μπερδεμένα που δεν ξέρω τελικά αν δε θα υπάρξουν και πολύ μεγάλες αδικίες. Αυτό φοβάμαι εγώ. Που ξέρετε θα απογοητεύσει κόσμο. Η συνάδελφος στη Φολέγανδρο με πήρε τηλέφωνο και μου είπε “θέλω να έρθεις αλλά έχω 24 παιδιά σε όλο το σχολείο κι αφού δεν υπάρχει ΕΚΕΒΙ πως θα έρθεις;” Αυτή την κοπέλα που έχει αυτόν το καημό και τους κάνει βιβλία κάθε μέρα και αγωνίζεται, αυτή ποιος θα την αξιολογήσει;
Και δεν ξέρω αν αξιολογείται το πάθος, μεράκι η επικοινωνία με τα παιδιά…
Ακριβώς! Εγώ νομίζω ότι στην πραγματικότητα σε αξιολογούν οι μαθητές σου και μάλιστα σε χρόνο μελλοντικό, όχι τώρα γιατί τους πήγες εκδρομή και χαρήκανε. Αυτοί μεγαλώνοντας θα καταλάβουν τι τους έχεις αφήσει. Κι επειδή είμαι σε ένα σχολείο που, όπως ξέρετε διατηρεί σχέσεις και με τους απόφοιτους, εγώ το βλέπω αυτό στα μάτια των σημερινών τριαντάρηδων, οι οποίοι θυμούνται κάτι απίθανες λεπτομέρειες, κάτι απίθανα πράγματα που έκανα κι ούτε εγώ δεν θυμάμαι αλλά αυτό τους έχει μείνει κι όχι το πώς έκανα εγώ το αναλυτικό πρόγραμμα. Τους έμεινε το διαφορετικό, το δημιουργικό που τους οδήγησε στο να ανακαλύψουν τον εαυτό τους. Αυτή είναι η δουλειά μας κι όχι να παρέχουμε μόνο γνώσεις. Η δουλειά μας είναι να φεύγουν από μας παιδιά που να έχουν ανακαλύψει τον εαυτό τους, τις κλίσεις, τα ταλέντα τους.
Πάντως το πιο δημιουργικό, ευέλικτο και παραγωγικό κομμάτι του εκπαιδευτικού συστήματος εγώ θεωρώ ότι είναι το προσχολικό και το πιο δυσκοίλιο είναι το Γυμνάσιο. Δεν ξέρω πως θα εξελιχθούν τα πράγματα στο μέλλον, αλλά αυτή τη στιγμή μακάρι να δούλευαν και οι υπόλοιπες βαθμίδες όπως δουλεύει η Προσχολική. Ίσως γιατί δεν έχει τόσο αυστηρά δομημένο αναλυτικό, ίσως γιατί οι συνάδελφοι είναι πιο ευέλικτοι, δεν ξέρω γιατί, δεν υπάρχει το άγχος των εξετάσεων. Δεν έχουν αρχίσει τα παιδιά τις ξένες γλώσσες και τα φροντιστήρια, πολλοί μπορεί να είναι οι παράγοντες. Η πραγματικότητα πάντως είναι ότι όταν κάνεις μια Ημερίδα, στους εκατό θα είναι εβδομήντα νηπιαγωγοί, εικοσιπέντε δάσκαλοι και πέντε καθηγητές. Αυτή είναι η αναλογία.
Δύο μεγάλα κομμάτια της ζωής σας τα οποία θα ήθελα να σχολιάσετε είναι το IBBYκαι το ΕΨΥΠΕ.
Η IBBY ήταν για μένα μια υπόθεση στην οποία με έβαλαν ο Μάνος Κοντολέων και η Λότη Πέτροβιτς το 1995, πριν ακόμα βγάλω βιβλίο. Με ενδιέφερε πάρα πολύ το κομμάτι του πως προωθούμε το βιβλίο κι ότι αυτό είναι κάτι που αφορά ανθρώπους σε όλο τον κόσμο, δεν αφορά μόνο εμάς. Εγώ γενικώς είμαι της άποψης ότι η παιδική λογοτεχνία είναι ένας κοινός τόπος που μας ενώνει κι ίσως γι’ αυτό έχω και πάρα πολλούς μεταφρασμένους τίτλους βιβλίων μου. Έχω τριάντα τίτλους μεταφρασμένους, πολλούς για συγγραφέα της γενιάς μου
Και σε πάρα πολλές χώρες
Και μάλλον αυτή μου η άποψη βγαίνει και στο κείμενο. Πάντως επειδή ακριβώς θεωρώ ότι ένα παραμύθι είναι ένα κείμενο που η αξία του, η αισθητική του μπορεί να μας ενώσει, και να καταλάβουμε πόσα μας ενώνουν και πολύ λιγότερο πόσα μας χωρίζουν, πίστευα ότι όλοι αυτοί οι άνθρωποι που αποτελούν την IBBY που είναι άνθρωποι σαν και μένα σε άλλες χώρες, με ενδιέφερε πάρα πολύ το κομμάτι αυτό! Μπλέχτηκα με αυτή την υπόθεση, τώρα έχω βρεθεί να είμαι πρόεδρος. Δε με ενδιαφέρει να είμαι πρόεδρος. Εμένα με ενδιαφέρει να προσφέρω. Δίνω στο κομμάτι αυτό, δεν μου δίνει, αλλά στη ουσία θεωρώ ότι ο καθένας οφείλει να είναι και εθελοντής. Δηλαδή το να κάνω κάτι και να το προχωράω μόνο και μόνο καθαρά επαγγελματικά νομίζω ότι στον συγκεκριμένο χώρο δεν ταιριάζει. Είμαι υπέρ της εθελοντικής δουλειάς, ακόμα κι αν σε πάει πίσω. Δηλαδή, αυτό που λέει η κυρία Πέτροβιτς κι έχει απόλυτο δίκιο, είναι ότι κι εκείνη στα χρόνια που ήτανε στην προεδρία του κύκλου θα είχε γράψει άλλα πέντε μυθιστορήματα, αυτή είναι η πραγματικότητα. Όμως είναι τόσο σημαντικό το έργο της που λέω “δεν πειράζει θα τα γράψει αργότερα, δεν χάθηκε ο κόσμος”. Η ουσία είναι ότι αυτή τη στιγμή βγαίνουμε στο εξωτερικό, μιλάμε για ελληνική λογοτεχνία κι ελληνική εικονογράφηση και ξέρουν τι εννοούμε. Είναι πολύ σημαντικό αυτό. Και πρέπει να σας πω ότι ξεκινώντας τα ταξίδια το 2000, δεν είχα τη λογική να πάμε να πουλήσουμε. Υπήρχε η λογική “πάμε να αγοράσουμε μόνο”. Από το 2000 και μετά με το ΕΚΕΒΙ και την νοοτροπία των εκδοτών που αλλάζει, αρχίζει δειλά-δειλά ο κόσμος να μας μαθαίνει και να αγοράζει και κείμενα. Δεν αγοράζουμε μόνο αλλά πλέον πουλάμε κιόλας.
Το κλείσαμε πάντως και το ΕΚΕΒΙ!
Το τραγικό δεν είναι αυτό, το τραγικό είναι ότι δεν το κλείσαμε. Αυτό είναι ακόμα πιο τραγικό. Στην ΕΡΤ για παράδειγμα, που δεν ήμουν καθόλου υπέρ του να κλείσει, υπήρχε ένα σχέδιο, όσο υπήρχε. Αυτή τη στιγμή στη θέση της υπάρχει κάτι άλλο, όσο υπάρχει. Ενώ με το ΕΚΕΒΙ τι κάναμε; Είπαν θα το κλείσουν. Έχουν όμως μείνει εκεί άνθρωποι που πρέπει να πηγαίνουν κάθε μέρα στη δουλειά τους απλήρωτοι από τον Μάιο. άνθρωποι που δεν έχουν αντικείμενο, κάθονται, κοιτιούνται και τσακώνονται, για να περνάει κι η ώρα. Κάποιοι που ήταν στα ΕΣΠΑ πληρώνονται, αλλά για ΕΣΠΑ που δεν προχωράνε. Παράλληλα τώρα καταλάβαμε όλοι. Γιατί εγώ έχω κι αυτό το παράπονο, στην αρχή ο κόσμος δεν πολύ κατάλαβε. Συγκρίνοντας δηλαδή τις αντιδράσεις για την ΕΡΤ, με τις αντιδράσεις για το ΕΚΕΒΙ είναι η μέρα με την νύχτα. Για παράδειγμα η συνάδελφος από τη Φολέγανδρο, τώρα κατάλαβε τι σημαίνει να υπάρχει το ΕΚΕΒΙ, το οποίο άλλωστε δεν έπαιρνε κρατικά χρήματα, έπαιρνε προγράμματα Ευρωπαϊκά. Πως θα στηρίξεις την παραμεθόριό σου, πως θα στηρίξεις τη νησιωτική Ελλάδα; Με ποιους, με τους εκδότες; Δεν μπορούν! Άρα λοιπόν τώρα πια όλοι, συγγραφείς, εκδότες, εικονογράφοι, βιβλιοθηκονόμοι, βιβλιοπώλες, τώρα είπαν όλοι: μα εμείς το χρειαζόμασταν το ΕΚΕΒΙ. Εγώ πιστεύω ότι αν αυτή η φωνή ήταν ενωμένη και δυνατή απ’ την αρχή ίσως είχαμε κι άλλα αποτελέσματα. Αυτό είναι το τραγικό γιατί μιλούσα χτες με την Εύη Γεροκώστα που είναι φίλη μου και ήταν στο Πρόγραμμα “Συγγραφείς στα σχολεία”, παίρναν άνθρωποι τηλέφωνα απελπισμένοι. Πράγματι αυτή είναι η εικόνα και δεν μπορεί να τους στηρίξει και κάνεις. Γιατί ξέρετε είδαμε και το εξής φαινόμενο, τα κομμάτια του ΕΚΕΒΙ να τα παίρνουν ιδιώτες, τη σχολή της δημιουργικής γραφής, όλοι οι άνθρωποι που δούλευαν εκεί βρεθήκανε κάπου αλλού, τα προγράμματα φιλαναγνωσίας βρεθήκαν σε εκδότες, το είδαμε αυτό. Τι θα γίνει όμως με το κομμάτι της προσφοράς και της εθελοντικής εργασίας. Αυτό δεν αφορά κανέναν, δεν θα το πάρει κανείς. Πάρα πολλά παιδιά θα μείνουν στον αέρα και μάλιστα τη στιγμή που δεν ενοχλούσε και κανέναν γιατί η φιλαναγνωσία ήταν ΕΣΠΑ και μάλιστα του Υπουργείο Παιδείας. Άρα θα μπορούσε μία διεύθυνση μεσα στο Υπουργείο Παιδείας να το συνεχίσει το ΕΣΠΑ. Δεν τους έκανε η Επιτροπή που ήμασταν εμείς; Ας έβαζαν άλλη. Δηλαδή το θέμα δεν είναι προσωπικό κι εμείς εθελοντές ήμασταν. Είχαμε δουλέψει ένα χρόνο αμισθί, ας βάζανε άλλους να δουλέψουν τον υπόλοιπο ενάμισι χρόνο. Το θέμα ήταν να μη σταματήσει. Εμείς είχαμε κάνει και έκκληση στον τότε Υπουργό να μην συνδέσει το όνομά του με αυτό το πράγμα. Δεν εισακουστήκαμε. Αυτή τη στιγμή είναι τραγική η κατάσταση ως προς αυτό.
Γιατί συμβαίνουν αυτά; Εσείς πως το ερμηνεύετε;
Κοιτάξτε, είμαι πάντα ρομαντικός και νομίζω ότι είναι άγνοια κι ανοργανωσιά. Δεν θέλω να πιστέψω ότι είναι άλλα πράγματα. Δεν θέλω! Αυτοί οι άνθρωποι διαχειρίζονται μία κατάσταση χωρίς να είναι έτοιμοι και να έχουν λύσεις! Δεν θέλω τώρα να αναφέρω ονόματα. Αλλά φαντάζομαι ότι ένας άνθρωπος που ήξερε το βιβλίο, την υπόθεση αυτή θα τη χειριζόταν λίγο αλλιώς γιατί θα ήξερε. Όταν δεν ξέρεις κι έχεις και πολύ κακούς συμβούλους, γκάφα θα κάνεις, τι άλλο να κάνεις; Η πραγματικότητα είναι ότι το παιδικό βιβλίο αντέχει κι αυτό είναι το σημαντικό. Οι πωλήσεις του παιδικού βιβλίου έχουν υποστεί τη λιγότερη μείωση. Ο Έλληνας γονιός θα κόψει τα περισσότερα, αλλά για το παιδί του και θέατρο θα πάει και βιβλίο θα του πάρει. Κι επειδή ακριβώς το παιδικό βιβλίο αντέχει, θα ήταν εξαιρετικό να είχε ακόμα τη στήριξη κάποιων προγραμμάτων τύπου ΕΣΠΑ. Υπήρχε ένα ΕΣΠΑ που θα σας έστελνε εκατό βιβλία. Κι εγώ σας λέω ότι στην επιλογή τους πιθανόν να είχαν γίνει και δυο γκάφες και στα εκατό βιβλία τα δύο να μην ήταν και τέλεια. Κι αυτό το ΕΣΠΑ το σταμάτησαν οι ίδιοι οι εκδότες και οι ίδιοι συγγραφείς γιατί δεν συμφώνησαν ότι αυτά ήταν τα καλά. Φαινομενικά, γιατί επί της ουσίας το Υπουργείο Διοικητικής Μεταρρύθμισης το είχε προαποφασίσει αυτό. Απλώς κανείς δεν διάβασε στο καταστατικό του ΕΚΕΒΙ ότι δεν μπορεί να κλείσει έτσι. Γι’ αυτό σας λέω ότι είναι ένα πολύ μεγάλο κομμάτι άγνοιας και γκάφας. Αν ο τότε Υπουργός είχε πει “Ωραία, εγώ θα συναντηθώ με αυτή την επιτροπή και μετά θα βγω και θα τους πω σας διαλύω, αλλά θα συναντηθώ μια φορά με αυτή την επιτροπή…”
Δεν συναντηθήκατε ποτέ;
Ποτέ! Ποτέ δεν μας ρώτησε κανείς τι, γιατί, πως! Κανένας! Τι κριτήρια είχατε βρε παιδιά; Γιατί το κάνατε έτσι; Γιατί δουλεύατε ένα καλοκαίρι; Δεν πήγατε διακοπές για να διαλέξετε αυτά τα πεντακόσια βιβλία; Να του εξηγούσαμε. Κι αν διαφωνούσε ας το έβλεπε. Αυτή ήταν η πραγματικότητα. Νομίζω ότι η υπόθεση ΕΚΕΒΙ απηχεί την ελληνική πραγματικότητα σήμερα κι αυτό είναι το πιο λυπηρό! Δηλαδή αν συμβαίνουν τα ίδια και στους άλλους χώρους που εγώ δεν τους ξέρω, δεν νομίζω ότι ποτέ θα μπορέσουμε να σηκωθούμε στα πόδια μας!
Ας μιλήσουμε τώρα για το delete, που με πολύ ωραίο τρόπο, προσπαθήσατε να κάνετε στον ηλεκτρονικό εκφοβισμό και τη συνεργασία με το ΕΨΥΠΕ.
Κοιτάξτε, έχω μια επαφή και μια επικοινωνία με την ΕΨΥΠΕ η οποία μετά από μια δεκαετή σχέση με ανακήρυξε Αγγελιαφόρο Ψυχικής Υγείας στα σχολεία. Ξεκίνησα εντυπωσιασμένος από το πάθος του κυρίου Τσιάντη, του ανθρώπου που έφερε την Παιδοψυχιατρική στην Ελλάδα και ιδρυτή της ΕΨΥΠΕ. Μπαίνοντας λοιπόν σε αυτό το γρανάζι, ως εθελοντής πάλι, συνειδητοποίησα ότι λείπουν κείμενα τα οποία πιθανότατα να μην τα είχε εκδώσει και κανένας εκδότης γιατί δεν είναι και τα πιο εμπορικά κείμενα του κόσμου. Λείπουν κείμενα το οποία αντιμετωπίζουν κάποια πράγματα και βοηθούν τον εκπαιδευτικό να προσεγγίσει κάποια θέματα. Τα κείμενα από μόνα τους δεν θα δώσουν λύσεις, θα είναι όμως μια πρώτη αφορμή να ανοίξει η συζήτηση. Ξεκίνησα με το «Ο κήπος με τα παραμύθια», συνέχισα με το «Μίλα» και το «Delete στον ηλεκτρονικό εκφοβισμό», το οποίο είναι και η πιο ώριμη πλευρά μου στο θέμα αυτό. Πάντα με το φόβο αν τα γράφω σωστά και πάντα με συμβουλές πολλές από τους παιδοψυχιάτρους και τον κύριο Τσιάντη προσωπικά. Δεν θεωρώ ότι δίνουμε λύσεις εμείς, δεν είμαστε ειδικοί, αλλά ανοίγουμε λίγο το θέμα, ένα θέμα που δεν πολύ συζητιόταν μέχρι τότε. Επίσης άποψή μου είναι ότι αυτό το κομμάτι δεν είναι υπόθεση της Δίωξης, δεν αφορά τις Διωκτικές Αρχές. Δηλαδή και μόνο που ακούς ότι στο τάδε Γυμνάσιο πήγε να κάνει ενημέρωση η Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος το ποινικοποιείς το πράγμα. Θεωρώ ότι είναι ένα κομμάτι των ψυχολόγων, των παιδοψυχιάτρων, των εκπαιδευτικών και των γονιών. Εάν έχουμε έντονη παραβατικότητα, προφανώς θα πρέπει να εμπλακεί και η Δίωξη αλίμονο, αλλά σε δεύτερο επίπεδο. Από εκεί και πέρα είναι ένα τεράστιο θέμα και δεν ξέρω αν έχουμε συνειδητοποιήσει πόσο τεράστιο είναι. Επειδή δεν το είχαμε κι επειδή δεν έχουμε και εξοικείωση με την τεχνολογία, πολλά πράγματα συμβαίνουν μέσα στα σπίτια μας, τα οποία δεν τα παίρνουμε χαμπάρι. Το πιο χαρακτηριστικό είναι αυτό: Γύριζε το παιδί παλιά από την αλάνα που έπαιζε. Αν είχε φάει την μπουνιά το βλέπαμε, αν έκλαιγε το βλέπαμε κι από τη στιγμή που έμπαινε στο σπίτι κι έκλεινε η πόρτα, ήταν ασφαλές. Οι υπόλοιποι έμεναν έξω. Αυτή τη στιγμή δεν είναι κανείς ασφαλής, δεν κλείνει η πόρτα, ποτέ! Εσύ κοιμάσαι και στο διπλανό δωμάτιο το παιδί σου μπορεί να δέχεται την πιο σκληρή μορφή εκφοβισμού. Αυτό ήθελα πολύ να εκφράσω. Συνάντησα πάρα πολλούς ανθρώπους σε μεγάλες πόλεις που ακόμα και σήμερα λένε: Α! Εμείς δεν έχουμε τέτοια θέματα. Αλλά ξέρετε αυτά δεν είναι ούτε το καλό και το κακό σχολείο, ούτε η καλή και κακή περιοχή, ούτε το ακριβό ιδιωτικό και το υποβαθμισμένο, είναι παντού, ανά πάσα στιγμή και δεν υπάρχει διάκριση. Δεν πρέπει να τρέφουμε αυταπάτες του τύπου
εμείς είμαστε καλό σχολείο, καλή περιοχή”. Είναι τεράστια γκάφα κι έτσι την πατάει κανείς πιο εύκολα. Αυτό ήθελα να περάσω μέσα από τα κείμενα αυτά και από την εμπειρία μου, επειδή με ενδιαφέρει να ακούω τη γνώμη μετά των εκπαιδευτικών έχουν χρησιμοποιηθεί πάρα πολύ ως εργαλεία.
Φωτογραφία: Έλενα Πατάκη
Είναι ωραία αφόρμηση κι ένας τρόπος να ανοίξεις την καρδιά των παιδιών
Δεν ξεκινάει αλλιώς η συζήτηση, όλοι είναι κουμπωμένοι. Μου έχει τύχει και στην Πάτρα, ήταν εκεί και η Μαίρη Κρητικού, η υπεύθυνη επικοινωνίας του ΕΨΥΠΕ και ο κύριος Τσιάντης, όπου στο πρώτο δεκάλεπτο τα παιδιά έλεγαν ότι δεν συμβαίνει τίποτα. Και έπειτα ξεκινάει μια ιστορία που αποδεικνύεται ότι τα παιδιά, φεύγοντας από το σχολείο, τα περιμένουν του Γυμνασίου και τους παίρνουν τις μπάλες κι αυτό συμβαίνει τρεις ή τέσσερις μήνες και δεν το έχουν πει σε κανέναν. Κι έρχεται στο τέλος ο δάσκαλος και μου λέει: Συγχαρητήρια! Με βοηθήσατε να καταλάβω τι συμβαίνει στην τάξη μου. Αλλά στην αρχή δεν άνοιγε αυτό το πράγμα. Δηλαδή μέσα από την ιστορία του άλλου και μέσα από παραδείγματα, κάποια στιγμή άρχισαν τα παιδιά να μιλάνε.
Και μάλλον ήρθε η ώρα να βάλουμε στην κουβέντα μας ένα ποντίκι κι ένα ψάρι. Όχι ένα συνηθισμένο ποντίκι, ούτε ένα συνηθισμένο ψάρι…
Γενικώς εμένα όλοι οι ήρωες μου δεν είναι συνηθισμένοι. Είναι όλοι διαφορετικοί. Με χαρά έμαθα τώρα μια εργασία που γίνεται στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης για την ετερότητα στα βιβλία μου γιατί πραγματικά νομίζω ότι το κοινό χαρακτηριστικό τους είναι αυτό: κανένας δεν είναι συνηθισμένος, κανένας δεν είναι ίδιος, όλοι είναι διαφορετικοί! Με αποκορύφωμα βέβαια τον Τριγωνοψαρούλη και τον Βιβλιοπόντικα που νομίζω για αυτό έκαναν και πολύ μεγάλη επιτυχία και όχι μόνο στην Ελλάδα…
Πράγματι το αναφέραμε και πριν οι μεταφράσεις των βιβλίων σας είναι πάρα πολλές, δεν ξέρω αν το στοχεύσατε…
Δεν μπορείς να το στοχεύσεις αυτό, είναι τέτοιοι οι νόμοι της αγοράς διεθνώς που όσο κι αν το βάλεις στόχο ας πούμε, δεν ορίζεις εσύ τους κανόνες του παιχνιδιού. Άρα χρειάζονται αφενός κείμενα που να στέκουν διεθνώς και τύχη!
Πιστεύετε στην τύχη;
Ναι! Το βλέπω δηλαδή ότι θα μπορούσε την ώρα που ο Κορεάτης κοιτούσε τον Τριγωνοψαρούλη και έτυχε να είμαι δίπλα του και να του πω “σας αρέσει; Εγώ το έχω γράψει”, στην έκθεση στη Μπολόνια, θα μπορούσα να μην ήμουν εκεί και να είμαι κάπου αλλού. Πρέπει και να την κυνηγάς την τύχη σου, η αλήθεια είναι. Όταν μου έγραφε μία μεταφράστρια από την Κωνσταντινούπολη, εγώ πήρα το αεροπλάνο και πήγα ενώ θα μπορούσα να μην απαντήσω καν στο mail της. Αλλά παρόλα αυτά εκείνη μου έγραψε πρώτη, δεν της έγραψα εγώ, δεν την ήξερα εγώ! Το κυνηγάω από τη στιγμή που συνειδητοποιήσω ότι αυτό έχει ενδιαφέρον, αλλά με συναντάει κι εκείνο από μόνο του πρώτο.
Ο Τριγωνοψαρούλης λοιπόν έχει μεταφραστεί στη Κίνα και την Κορέα και για εκπαιδευτικές ανάγκες στη Γερμανία, στην Ιταλία και στη Βουλγαρία και ο Βιβλιοπόντικας στη Γερμανία, στην Τουρκία, στη Μαλαισία, στα Αγγλικά. Ετοιμάζουμε μάλιστα τώρα μία εκδήλωση στις Βρυξέλλες, στο Ευρωπαϊκό Σχολείο, όπου θα είναι όχι μόνο το Ελληνικό Τμήμα, αλλά και το Γερμανικό με τον Βιβλιοπόντικα και το Αγγλικό με τον Βιβλιοπόντικα. Θα έχουμε τρία τμήματα με το ελληνικό μαζί όπου ο κοινός παρανομαστής θα είναι ο ίδιος ήρωας. Κι αυτό έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον γιατί αυτό που είχα δει και την άλλη φορά που είχα πάει στη Γερμανία είναι ότι αντιδρούν το ίδιο τα παιδιά.
Παρ’ όλη τη διαφορά της κουλτούρας…
Παρ’ όλη τη διαφορά της κουλτούρας, της καθημερινότητας αν θέλετε, αντιδρούν το ίδιο και παίζουν το ίδιο και χαίρονται το ίδιο με το ήρωα του βιβλίου. Αυτό είναι πολύ ενδιαφέρον για το συγγραφέα που έχει γράψει το κείμενο, να βλέπει τις αντιδράσεις των παιδιών διαφορετικών εθνικοτήτων.
Δεν σας ανησύχησε ποτέ η συνεχής ενασχόληση με τον ίδιο ήρωα π.χ με τον Τριγωνοψαρούλη
Είναι πραγματικά μια σχοινοβασία αυτό! Έχω τεράστια ευθύνη απέναντί του, γιατί ακριβώς επειδή έχει πάρει μια τέτοια διάσταση, εγώ δεν μπορώ να γράψω κάτι που δεν είναι καλό ή να κάνω κάτι που δεν είναι αντάξιό του. Επίσης εγώ δεν έχω προσχεδιάσει καθόλου το επόμενο βήμα. Το επόμενο βήμα έρχεται από μόνο του.
Το 2007 φάνηκε ότι θα το κλείνατε αυτόν το κύκλο.
Όχι φάνηκε. Το είχα αποφασίσει. Το 2007 είχα πει “αυτή είναι η τελευταία ιστορία του Τριγωνοψαρούλη”…
Αλλά ο ίδιος είχε άλλη άποψη, επανεμφανίστηκε.
Είχε άλλη άποψη γιατί εγώ εκφράζω αυτό που θέλω να πω για τη σημερινή κοινωνία μέσα από εκείνον. Οπότε καθώς εξελίσσονται τα πράγματα, αναγκάζομαι… είμαι από τους ανθρώπους που δεν μπορώ να κρατήσω την άποψή μου. ..
Την λέτε εννοείτε, εκφράζεστε.
Ναι και τον χρειάζομαι για μια καινούρια κατάσταση.
Εγώ τα διάβασα όλα κι ας με συγχωρέσουν οι υπόλοιποι… Τριγωνοψαρούληδες, αλλά Ο Τριγωνοψαρούλης, ο Μαυρολέπιας κι ο τελευταίος Ιππόκαμπος μου άρεσε πάρα πολύ! Το προλογίζει ο κύριος Ράπτης επισημαίνοντας την περιβαλλοντική του διάσταση… αλλά είναι κι ένα κείμενο βαθιά πολιτικό!
Πράγματι! Και θεωρώ ότι είναι κείμενα πολύ πιο μπροστά από την εποχή τους. Προσέξτε κάτι: όταν έγραψα τον Τριγωνοψαρούλη με τον Καρχαρία, δεν είχα αρχίσει να ασχολούμαι με το bulling ακόμα. Διαβάζοντάς το τώρα είναι τόσο έντονο το μήνυμα ότι με το μίσος και τον τσαμπουκά δεν κάνεις φίλους. Στον Μαυρολέπια -κι έχετε απόλυτο δίκιο- είναι η πρώτη φορά που βλέπουμε ότι ο Τριγωνοψαρούλης έχει αδυναμίες, δεν είναι σούπερ ήρωας, κάνει λάθη…
Τσαλακώνεται, φαίνεται να παρασύρεται…
Ναι και τον τσακώνω και στο τελευταίο «Μην εμπιστεύεσαι ποτέ Αχινό», που πάλι τον πιστεύει τρεις φορές. Εγώ από την αρχή δεν ήθελα να κάνω έναν σούπερ ήρωα. Ήθελα ακριβώς έναν ήρωα, που το παιδί θα πέφτει και θα ανεβαίνει μαζί του. Θα αναγνωρίζει δηλαδή ότι κι εγώ έκανα αυτό το λάθος, για να μπορεί να ταυτιστεί και να σηκωθεί. Θα ήταν μια άλλη ιστορία ίσως να έχω έναν ήρωα που είναι τέλειος και υπερήρωας. Ο Τριγωνοψαρούλης δεν είναι υπερήρωας. Είναι ένας καθημερινός ήρωας που έχει αδυναμίες αλλά τα καταφέρνει γιατί έχει την αγάπη των φίλων του και γιατί δίνει αγάπη.
Έχει αξίες κι αυτές τον βοηθούν να ξαναβρίσκει τον δρόμο του.
Ακριβώς! Αλλά ούτε ο Μαυρολέπιας ήταν προσχεδιασμένος, ούτε ο καρχαρίας. Δεν υπήρχε δηλαδή ένα πρότζεκτ ότι στα επόμενα δεκαεπτά χρόνια θα βγάλουμε οκτώ βιβλία, το ένα έφερνε το άλλο.
Ίσως γι αυτό είναι τόσο επιτυχημένα κι έχουν αγαπηθεί τόσο πολύ!
Είναι ένα φαινόμενο. Γιατί υπάρχουν κι άλλοι ήρωες, οι οποίοι μάλιστα στηρίχθηκαν κι από άλλα πράγματα, έγιναν ταινίες, τσάντες. Το παράξενο με τον Τριγωνοψαρούλη είναι ότι παρέμεινε μόνο στη λογοτεχνική του μορφή και διάσταση και μάλιστα σε μια Ελληνική παραγωγή. Δεν μπορώ δηλαδή να έχω ένα μπάνερ πέντε επί πέντε στο Σούπερ Μάρκετ, ούτε dvd. Έχει μείνει μόνο στα βιβλία και παρόλα αυτά έχει κάνει την επιτυχία που έχει κάνει.
Και το cd το οποίο είναι εξαιρετικό, σε συνεργασία με τη Δέσποινα Σογιούλ.
Και το cd. Αλλά ξέρετε, με τον τρόπο που κυκλοφορεί πια η μουσική, οι πωλήσεις δεν λένε τίποτα, γιατί είναι ανεβασμένο στο youtube και μπορεί ο καθένας ανά πάσα στιγμή να το κατεβάσει. Έτσι εγώ δεν έχω συνειδητοποιήσει τα τραγούδια αυτά πόσο έχουν ακουστεί.
Πάρα πολύ πιστέψτε με. Και στο δικό μας σπίτι!
Ναι, και συναντώ ανθρώπους που μ
